Tai biến mạch máu não (hay còn gọi là đột quỵ) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật tại Việt Nam và trên thế giới. Tuy là bệnh nguy hiểm, nhưng không phải ai mắc tai biến cũng sẽ mất hoàn toàn khả năng sống tự lập. Vậy bệnh tai biến mạch máu não có chữa được không? Cơ hội phục hồi của người bệnh như thế nào? Câu trả lời sẽ được làm rõ trong bài viết dưới đây.
Tai biến mạch máu não là gì?
Tai biến mạch máu não xảy ra khi quá trình cung cấp máu lên não bị gián đoạn do tắc mạch hoặc vỡ mạch máu. Não không nhận được oxy và dưỡng chất sẽ nhanh chóng bị tổn thương, dẫn đến mất chức năng điều khiển vận động, cảm giác, ngôn ngữ hoặc nhận thức.
Có hai dạng tai biến chính:
- Nhồi máu não (do tắc mạch): Chiếm khoảng 80–85% các ca, thường do cục máu đông chặn dòng máu đến não.
- Xuất huyết não (do vỡ mạch): Chiếm 15–20% còn lại, thường nguy hiểm và gây tử vong nhanh hơn.
Mức độ tổn thương và khả năng phục hồi của người bệnh phụ thuộc nhiều vào thời gian cấp cứu, phương pháp điều trị và khả năng tái tạo tế bào não.
Bệnh tai biến mạch máu não có chữa được không?
Có thể chữa được, nhưng mức độ phục hồi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Tai biến không phải là "án tử", nhưng nếu không xử lý kịp thời, người bệnh có thể bị liệt vĩnh viễn hoặc tử vong. Dưới đây là ba yếu tố quan trọng quyết định khả năng chữa trị:
Thời gian phát hiện và cấp cứu
Thời gian “vàng” để điều trị tai biến là 3–6 giờ kể từ khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên. Nếu được đưa đi cấp cứu và điều trị trong khoảng thời gian này, người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn hoặc gần như không để lại di chứng.
Mức độ tổn thương não
Nếu vùng não bị tổn thương nhỏ, chức năng bị ảnh hưởng nhẹ, người bệnh có thể phục hồi tốt hơn thông qua vật lý trị liệu và dùng thuốc hỗ trợ. Tuy nhiên, nếu tổn thương lớn, kéo dài hoặc xảy ra ở vùng chức năng quan trọng, khả năng hồi phục sẽ hạn chế hơn.
Hướng điều trị và chăm sóc phục hồi
Sau khi vượt qua giai đoạn cấp cứu, người bệnh cần bước vào giai đoạn điều trị duy trì và phục hồi chức năng. Các phương pháp bao gồm:
- Điều trị y khoa: Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu, chống kết tập tiểu cầu, tan cục máu đông (nếu phù hợp), đồng thời phòng ngừa tái phát.
- Phục hồi chức năng: Thực hiện các bài tập vận động, vật lý trị liệu, tập nói, tập nuốt… nhằm khôi phục khả năng vận động và giao tiếp.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đầy đủ dưỡng chất, hạn chế muối, chất béo bão hòa, đường; tăng cường rau xanh, trái cây, cá và ngũ cốc nguyên hạt.
- Điều chỉnh lối sống: Duy trì cân nặng hợp lý, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, kiểm soát stress và duy trì hoạt động thể chất phù hợp.
- Hỗ trợ bằng thực phẩm bổ sung: Sử dụng sản phẩm chứa các thành phần hỗ trợ tuần hoàn máu và tế bào thần kinh (như Natto Cotisin, Citicoline, Nattokinase, Coenzyme Q10…) theo tư vấn của bác sĩ để tăng hiệu quả phục hồi.
Những phương pháp điều trị phổ biến hiện nay
Dùng thuốc tiêu sợi huyết (đối với nhồi máu não)