Paraben là gì? Và mỹ phẩm chứa Paraben có thực sự gây hại? Đây quả thực là những câu hỏi của rất nhiều người tiêu dùng hiện nay, khi mà nhu cầu sử dụng mỹ phẩm, dược phẩm và thực phẩm đóng gói ngày càng tăng cao. Hãy cùng Siêu Thị Mỹ Phẩm đi tìm câu trả lời thông qua bài viết này nhé.
1. Parabens là gì?
Parabens là tên gọi chung của nhóm chất bảo quản hóa học, được thêm vào thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm … để ngăn ngừa hoặc làm chậm lại sự phát triển của các vi sinh vật. Parabens có tính chất kháng khuẩn, kháng nấm nên được dùng làm chất bảo quản để ngăn ngừa sự nhiễm khuẩn (do nấm hoặc do vi khuẩn) và hạn chế sự phân hủy của các hoạt chất dẫn đến giảm hiệu quả của dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm … Chúng được sử dụng rộng rãi và lâu đời – từ những năm 1920.
Các parabens có tác dụng sát khuẩn (tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn khác nhau) và diệt nhiều loại vi nấm. Parabens có hoạt tính kháng khuẩn là do chúng làm thay đổi đặc tính của màng tế bào, khiến cho cấu trúc lớp màng tế bào vi khuẩn thay đổi từ đó tiêu diệt vi khuẩn.
Để tăng hiệu quả bảo quản, các parabens được sử dụng kết hợp với nhau. Thông thường, người ta phối hợp hai paraben trở lên, thí dụ như phối hợp 0,18% methyl parabens; 0,02% propyl parabens để làm chất bảo quản sát khuẩn trong nhiều loại thuốc tiêm chích hoặc phối hợp parabens với một số hóa chất khác.
Trước đây, parabens đã được sử dụng rộng rãi trong thuốc chữa bệnh, thường là ở hàm lượng cao, khoảng 1% đến 5%. Khi những tác hại của parabens đối với sức khỏe con người được phát hiện, việc sử dụng parabens trong các sản phẩm thuốc chữa bệnh đã giảm xuống. So với trong dược phẩm, hàm lượng parabens sử dụng trong các sản phẩm mỹ phẩm thường ở nồng độ thấp hơn (khoảng 0,1% đến 0,8%), và hiện nay, chúng vẫn là loại chất bảo quản được sử dụng nhiều nhất vì nhiều lý do: giá thành rẻ, hiệu quả bảo quản tốt, không màu, không mùi, không làm thay đổi tính chất của sản phẩm.
Về mặt hóa học, Parabens là một loạt các ester của acid p hydroxybenzoic hay còn được gọi là acid 4-hydroxybenzoic.
Cấu trúc hóa học của Parabens
Một số Parabens được tìm thấy trong tự nhiên như trong cà rốt, họ nhà dâu … , tuy nhiên tất cả các Parabens sử dụng trong thương mại đều được sản xuất tổng hợp. Chúng được sản xuất bằng phản ứng ester hóa của para-hydroxybenzoic acid và ancol thích hợp, ví dụ như methanol (tạo ra methyl paraben); ethanol (tạo ra ethyl paraben); n-propanol (tạo ra propyl paraben) …
3 dạng phổ biến của Parabens
Methyl Paraben:
Methyl paraben là một dạng dẫn xuất của Parabens, sử dụng chủ yếu trong các mỹ phẩm như sản phẩm trang điểm, chăm sóc tóc, kem dưỡng ẩm… . Danh pháp IUPAC là: Methyl – 4 – hydroxybenzoate. Ngoài ra nó còn có tên gọi khác là: nipagin, methyl parahydroxybenzoate, methyl p-hydroxybenzoate, methylparaben. Ký hiệu trong ngành thực phẩm: E218. Hiện nay methylparaben vẫn được phép lưu hành tại Việt Nam, nhưng tại Hoa Kỳ methylparaben đã bị đưa vào trong danh sách cấm.
Công thức cấu tạo của Methylparaben.
Propyl Paraben:
Propyl paraben cũng là một dạng dẫn xuất của Parabens, được sử dụng làm chất bảo quản trong phấn mắt, mascara, kem nền với nồng độ cho phép từ 0.01% đến 0.3%. Danh pháp IUPAC là: Propyl – 4 – hydroxybenzoate. Tên gọi khác: nipasol, propyl parahydroxybenzoate, propyl p-hydroxybenzoate, Propylparaben. Ký hiệu trong ngành thực phẩm: E216. Hiện nay, propyl paraben được phép sử dụng tại Việt Nam với nồng độ giới hạn cho phép, tuy nhiên vẫn còn có nhiều tranh cãi.
Công thức cấu tạo của propylparaben.
Isopropyl Paraben:
Isopropylparaben thuộc nhóm Parabens, có danh pháp IUPAC là: Propan – 2 – yl – 4 – hydroxybenzoate. Tên gọi khác: isopropyl – 4 – hydroxybenzoate, isopropyl p-hydroxybenzoate, Isopropylparaben. Công thức phân tử: C10H12O3. Hiện nay isopropylparaben đã bị Cục Quản Lý Dược cấm sử dụng tại Việt Nam, ngoài isopropylparaben còn có thêm 4 parabens bị cấm sử dụng đó là: isobutylparaben, phenylparaben, benzylparaben và pentylparaben.
Công thức cấu tạo của isopropyl paraben.
2. Tác hại của Parabens có trong mỹ phẩm
Gần đây có nhiều nghiên cứu cho thấy, các hợp chất parabens có thể hoạt động tương tự như hormone estrogen trong các tế bào của cơ thể. Các hoạt động này có liên quan nhất định đến bệnh ung thư vú. Những thông tin này làm cho nhiều phụ nữ lo lắng, và người tiêu dùng được khuyến cáo hạn chế sử dụng các loại mỹ phẩm xung quanh cánh tay, ngực và những vùng da nhạy cảm. Parabens cũng có thể gây dị ứng da đối với những người có cơ địa dị ứng hay quá mẫn cảm. Ngoài ra còn có thông tin về việc parabens làm thúc đẩy quá trình lão hóa da dưới tác động của ánh nắng mặt trời.
Trước những bằng chứng về tác hại của parabens đối với sức khỏe con người, Cục Quản Lý Dược đã ban hành công văn số 6577/QLD-MP quy định về việc sử dụng một số chất trong mỹ phẩm. Theo đó, có 5 parabens đã bị cấm sử dụng ở Việt Nam từ ngày 30/7/2015 là: isopropylparaben, isobutylparaben, phenylparaben, benzylparaben và pentylparaben. Cũng theo công văn này, propylparaben và các muối được phép dùng riêng lẻ với nồng độ tối đa 0,4% (tính theo acid), và dạng hỗn hợp các parabens khác với tổng nồng độ tối đa là 0,8% (tính theo acid).Thời hạn công bố đối với các sản phẩm mới sản xuất trong nước, nhập khẩu đến hết ngày 31/12/2015.Các sản phẩm sản xuất trong nước, nhập khẩu được phép lưu hành trên thị trường đến hết ngày 30/6/2016.
Parabens gây dị ứng da: Cơ chế gây dị ứng của parabens vẫn chưa rõ ràng, tuy nhiên đã có nhiều nghiên cứu và trường hợp viêm da dị ứng do tiếp xúc với parabens, thông qua việc sử dụng các sản phẩm hàng ngày như sữa tắm, dầu gội đầu, nước rửa tay …. Khả năng dị ứng tỷ lệ thuận với khối lượng phân tử của các parabens.
Parabens gây ra hiện tượng lão hóa da: Methylparaben tăng cường khả năng gây hại của tia UVB đối với các tế bào sừng trên da. Tia UVB với cường độ 15 mJ/cm2 đến 30 mJ/cm2 (tương ứng với cường độ UVB trung bình khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong vòng 1 phút) hầu như không gây hại đến tế bào sừng. Tuy nhiên, khi kết hợp sử dụng methylparaben 0.003% và việc chiếu xạ bằng tia UVB với cường độ như trên thì lượng tế bào sừng bị hoại tử tăng lên đáng kể.
Theo kết quả nghiên cứu khác (tác giả Yoshinori và cộng sự), methylparaben và các sản phẩm chuyển hóa của methylparaben, kết hợp với ánh sáng mặt trời có thể gây tổn hại đối với DNA trên da. Cơ chế tác động được mô tả như:
Cơ chế gây tổn hại DNA trên da của Parabens
Paraben và bệnh ung thư vú: các hợp chất parabens có hoạt tính tương tự như hormone estrogen. Estrogen được biết đến như là một hormone tạo nên sự nữ tính, cũng như là sự phát triển của các mô vú, niêm mạc tử cung. Việc thừa hormon estrogen có thể làm giảm khả năng sinh sản, tăng các bệnh phụ khoa, đồng thời cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư đặc biệt là ung thư vú.
3. Cách nhận biết mỹ phẩm chứa Parabens.
Như vậy parabens là gì? Parabens có thực sự gây hại hay không, đến thời điểm hiện tại đọc giả đã có thể tự tìm cho mình câu trả lời rồi đúng không?
Mỹ phẩm chứa parabens
Làm sao để biết một mỹ phẩm có chứa parabens hay không? Nếu bạn là một người tiêu dùng thông thái, hãy tập cho mình thói quen đọc các thành phần trước khi quyết định bỏ tiền ra mua một món mỹ phẩm nhé! Bạn sẽ biết được rằng sản phẩm mình định mua có chứa paraben hay không.
Thông thường, một sản phẩm mỹ phẩm có nguồn gốc rõ ràng, trong thành phần sẽ liệt kê đầy đủ các hoạt chất, tá dược và chất bảo quản.
Các sản phẩm có chứa paraben.
Như vậy, người tiêu dùng hoàn toàn có thể nắm được cách nhận biết mỹ phẩm có chứa parabens rất dễ dàng.
Mỹ phẩm không chứa parabens
Tương tự như cách nhận biết mỹ phẩm có chứa parabens, một sản phẩm mỹ phẩm không chứa chất bảo quản parabens trong thành phần sẽ không liệt kê parabens, hoặc một số sản phẩm mỹ phẩm hiện nay có in thêm dòng chữ “0% Parabens” hoặc “Parabens free”. Vậy parabens free là gì?
Thật ra paraben free có nghĩa là sản phẩm không chứa chất bảo quản parabens, thường gặp nhất ở các dòng mỹ phẩm organic. Đối với những dòng mỹ phẩm này, chất bảo quản để thay thế paraben thường là các acid hữu cơ như: natri benzoat, diazolidinyl urea, hay kali sorbat … không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng.
Dấu hiệu sản phẩm parabens free.
Việc lựa chọn mỹ phẩm chứa paraben hay không chứa paraben (parabens free) tùy vào điều kiện kinh tế và quyết định của mỗi người tiêu dùng. Chúng ta không cần quá hoang mang, lo lắng khi sản phẩm mua phải có chứa parabens. Ngoại trừ 5 chất bị cấm: isopropylparaben, isobutylparaben, phenylparaben, benzylparaben, pentylparaben các chất có gốc parabens còn lại vẫn được phép sử trong nồng độ cho phép.
Tuy nhiên còn gì tốt bằng một sản phẩm mỹ phẩm “parabens free” đúng không nào? Nếu cần tư vấn về mỹ phẩm và cách chăm sóc da hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline: 0398.883.456
Dược sĩ Nguyễn Thị Thảo Phương