Tiêm vaccine là một trong những phương pháp y học quan trọng nhất giúp bảo vệ con người khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Từ khi vaccine ra đời, hàng triệu người đã được cứu sống và nhiều dịch bệnh nguy hiểm như đậu mùa, bại liệt đã được đẩy lùi. Vậy tiêm vaccine có vai trò gì trong việc phòng bệnh? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò thiết yếu của vaccine đối với sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
Vaccine là gì?
- Vaccine là chế phẩm sinh học chứa các kháng nguyên, có thể là virus, vi khuẩn đã bị làm yếu hoặc bất hoạt. Khi được đưa vào cơ thể, vaccine sẽ kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể để chống lại mầm bệnh.
- Nhờ có vaccine, cơ thể sẽ ghi nhớ "kẻ thù" và sẵn sàng tiêu diệt khi virus, vi khuẩn thật tấn công. Đây là nguyên lý cơ bản giúp vaccine phát huy hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh tật.
Vai trò quan trọng của tiêm vaccine trong phòng bệnh
Bảo vệ cá nhân khỏi bệnh truyền nhiễm
Bảo vệ cá nhân khỏi bệnh truyền nhiễm
- Tiêm vaccine giúp cơ thể tạo ra miễn dịch chủ động, ngăn ngừa nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như: sởi, bạch hầu, uốn ván, viêm gan B, cúm, viêm phổi, COVID-19…
- Nhờ tiêm vaccine, hệ miễn dịch được chuẩn bị sẵn sàng để chống lại mầm bệnh nếu cơ thể bị phơi nhiễm trong tương lai.
Giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh
- Trong một số trường hợp, dù đã tiêm vaccine nhưng người bệnh vẫn có thể bị nhiễm. Tuy nhiên, triệu chứng thường nhẹ hơn, ít biến chứng hơn so với người chưa tiêm.
- Tiêm vaccine giúp giảm tỷ lệ nhập viện, hạn chế các trường hợp bệnh nặng và tử vong, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao như trẻ em, người già, người có bệnh nền.
Góp phần tạo miễn dịch cộng đồng
Góp phần tạo miễn dịch cộng đồng
Khi phần lớn dân số được tiêm vaccine, mầm bệnh sẽ không còn môi trường để phát triển và lây lan. Đây là cơ sở để hình thành "miễn dịch cộng đồng", bảo vệ cả những người chưa thể tiêm như trẻ sơ sinh, người mắc bệnh suy giảm miễn dịch.
Nhờ hiệu ứng này, các dịch bệnh có thể bị kiểm soát và đẩy lùi trên diện rộng.
Kiểm soát và xóa sổ nhiều bệnh dịch nguy hiểm
- Nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng, nhiều bệnh dịch nguy hiểm đã được kiểm soát tốt, thậm chí xóa sổ như bệnh đậu mùa, bại liệt, sởi tại nhiều quốc gia.
- Tiêm vaccine định kỳ và đúng lịch là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh và ngăn chặn các dịch bệnh quay trở lại.
Tiết kiệm chi phí y tế cho cá nhân và xã hội
Việc phòng bệnh bằng vaccine giúp giảm đáng kể chi phí điều trị bệnh, chi phí nằm viện và các khoản chi gián tiếp như thời gian nghỉ làm, mất năng suất lao động.
Tiêm vaccine là một khoản đầu tư y tế lâu dài giúp tiết kiệm chi phí cho cá nhân, gia đình và toàn xã hội.
Các loại vaccine phổ biến hiện nay
- Vaccine phòng bệnh lao (BCG)
- Vaccine 5 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, Hib
- Vaccine phòng sởi – quai bị – rubella (MMR)
- Vaccine phòng HPV (ung thư cổ tử cung)
- Vaccine phòng viêm phổi, viêm màng não (phế cầu)
Việc tiêm đầy đủ các loại vaccine theo khuyến cáo của Bộ Y tế sẽ giúp bạn được bảo vệ toàn diện trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Những đối tượng nên ưu tiên tiêm vaccine
Những đối tượng nên ưu tiên tiêm vaccine
- Trẻ em dưới 5 tuổi: Đây là đối tượng cần được tiêm đầy đủ các mũi cơ bản theo chương trình tiêm chủng mở rộng.
- Phụ nữ mang thai: Nên tiêm vaccine phòng uốn ván, cúm, COVID-19 theo chỉ định.
- Người cao tuổi, người có bệnh nền: Cần tiêm phòng cúm, viêm phổi, COVID-19 để giảm nguy cơ bệnh nặng.
- Người thường xuyên đi du lịch, công tác: Nên tiêm phòng viêm gan A, viêm màng não, thương hàn…
- Người làm việc trong môi trường có nguy cơ cao như nhân viên y tế, giáo viên, nhân viên hàng không.
Những lưu ý quan trọng khi tiêm vaccine
- Tiêm vaccine tại cơ sở y tế uy tín, có trang thiết bị cấp cứu đầy đủ.
- Thực hiện đúng lịch tiêm chủng theo khuyến cáo.
- Theo dõi các phản ứng sau tiêm như sốt nhẹ, sưng đỏ tại chỗ tiêm. Nếu có dấu hiệu bất thường như khó thở, sốt cao kéo dài, cần đến ngay cơ sở y tế.
- Tiêm nhắc lại đúng thời gian để duy trì hiệu quả bảo vệ.
Các hiểu lầm thường gặp về tiêm vaccine
Các hiểu lầm thường gặp về tiêm vaccine
- "Đã tiêm vaccine thì không thể mắc bệnh": Sai. Vaccine giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và mức độ nặng, nhưng không bảo đảm phòng bệnh 100%.
- "Tiêm vaccine gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm": Đa số tác dụng phụ sau tiêm đều nhẹ và tự khỏi. Phản ứng nặng rất hiếm gặp.
- "Chỉ trẻ em mới cần tiêm vaccine": Sai. Người lớn cũng cần tiêm các loại vaccine phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe.
Bạn nên tham khảo thêm các thông tin hữu ích liên quan đến phòng bệnh qua tiêm chủng Xem thêm tại đây để hiểu đúng và đầy đủ hơn.
Kết luận
Tiêm vaccine có vai trò quan trọng trong việc phòng bệnh cho cá nhân và cộng đồng. Việc tiêm phòng đầy đủ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ bệnh tật và hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Đây là một trong những biện pháp y học đơn giản nhưng mang lại hiệu quả to lớn trong việc đẩy lùi các dịch bệnh truyền nhiễm.
Đừng quên theo dõi và cập nhật lịch tiêm chủng, tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phù hợp. Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu thêm những kiến thức chăm sóc sức khỏe hữu ích từ Nhà thuốc Việt – nơi luôn đồng hành cùng bạn và gia đình trong việc phòng bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.